Granice Górnego Śląska
SLEZKO HERB ŚLĄSKA CZĘŚCIĄ HERBU REPUBLIKI
Mniej pomysłowi w słowotwórstwie pojęciowym dotyczącym Górnego Śląska byli i pozostali Czesi. Używali i używają na określenie wchodzącej w skład Czech terenów górnośląskich tradycyjnej, sięgającej czasów austriackich, nazwy Śląsk (Slezsko). Żywa jest ona obecnie w nazwach urzędowych Republiki Czeskiej, a herb Śląska (czarny orzeł na złotym tle) jest częścią herbu Republiki - to jedyne użycie znaków heraldyki śląskiej w skali międzynarodowej, co warte jest podkreślenia. Zjawisko, które potwierdza tylko myślenie kategoriami historycznymi w polityce czeskiej. Wyjątkiem było określanie terminem Górny Śląsk niewielkiego okręgu hulczyńskiego, który Niemcy scedowały Czechosłowacji na podstawie traktatu wersalskiego z czerwca 1919 roku. 1919 PROVINZ OBERSCHLESIEN Tradycyjni w używanym nazewnictwie byli także Niemcy w okresie międzywojennym. W październiku 1919 roku utworzyli oni odrębną Prowincję Górnośląską (Provinz Oberschlesien), złożonej tylko z jednej rejencji - opolskiej. Celem tego posunięcia była oczywiście rywalizacja z Polską o głosy mieszkańców tego regionu w planowanym plebiscycie. Jej kształt terytorialny pokrywał się, bez przyznanych Polsce układami genewskimi z października 1921 roku wschodnich powiatów: pszczyńskiego, katowickiego, królewskohuckiego, niemal całego tarnogórskiego, większej części lublinieckiego i rybnickiego oraz skrawków raciborskiego, bytomskiego i zabrskiego, z granicami historycznej Rejencji Opolskiej z lat 1818/20-1918. Prowincja Górnośląska została zniesiona po wygaśnięciu Konwencji Genewskiej, w kwietniu 1938 roku przez władze nazistowskie, a Rejencję Opolską w niezmienionym kształcie terytorialnym (poza inkorporowanym po rozbiorze Czechosłowacji w październiku 1938 r. okręgiem hulczyńskim), włączono ponownie do jednej Prowincji Śląskiej. Także dla określenia polskiego województwa śląskiego strona niemiecka używała, aby uniknąć stosowania przymiotnika "polski", nazwy Górny Śląsk z dodatkiem wschodni (Ostoberschlesien). Termin ten używany jest i obecnie w literaturze niemieckiej na określenie województwa śląskiego. Pomimo podziałów państwowych, jakie się dokonały na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym i pewnego pomieszania pojęciowego, których geneza zawsze tkwiła w celach politycznych rywalizujących o panowanie na Śląsku państw, jednostki administracyjne zbudowane w tym okresie nigdy i nigdzie nie przekroczyły historycznie ukształtowanego w czasach nowożytnych i najnowszych granic tego regionu. Tak więc możemy powiedzieć w pewnym uproszczeniu, że do 1939 roku pojęcie Górnego Śląska mieściło się nadal w granicach historycznych. 1939 PROWINZ OBERSCHLESIEN Szybkie zmiany w tej sytuacji dokonały się dopiero po 1939 roku. Pierwszy zasadniczy krok uczyniły niemieckie władze okupacyjne. Do utworzonej w październiku 1939 roku Rejencji Katowickiej (włączonej do Prowincji Śląskiej), na którą złożył się obszar przedwojennego województwa śląskiego (z tzw. Zaolziem) i wschodnie powiaty Rejencji Opolskiej (z Gliwicami, Zabrzem i Bytomiem), wcielono w listopadzie 1939 roku tereny nie górnośląskie: powiaty żywiecki i będziński. Stało się to wbrew opinii części hitlerowskich elit politycznych wywodzących się z kręgów aparatu ideologiczno-rasowego. Przeważyły potrzeby ekonomiczno-gospodarcze III Rzeszy. Proces ten został pogłębiony w rok później. W grudniu 1940 roku ukazała się ustawa (z mocą obowiązywania od stycznia 1941 roku), która: 1) z Prownicji Śląskiej wydzieliła Prownicję Górnośląską (Prowinz Oberschlesien) ze stolicą w Katowicach, w skład której weszły dwie rejencje: katowicka i opolska; 2) do obszaru Rejencji Opolskiej włączono: większą część powiatu zawierciańskiego i zachodnią część powiatu częstochowskiego; do Rejencji Katowickiej włączono, obok powiatu będzińskiego i żywieckiego, następujące powiaty: miejski sosnowiecki, część olkuskiego i chrzanowskiego, bialski, część wadowickiego. W ten sposób przy zachowaniu tradycyjnego nazewnictwa zbudowany został zarys kostiumu historycznego, w którym pojęcie Górnego Śląska zaczęło oznaczać coś zupełnie innego. |
|
|
|
Copyright © by Opole - stolica Gornego Slaska! | Powered by Quick.Cms | Kontakt | Reklama | Pogotowie Slusarskie
