Granice Górnego Śląska
SILESIA SUPERIOR - GÓRNY ŚLĄSK W OPISACH I PRZEDSTAWIENIACH
W takim też wyżej zarysowanym kształcie terytorialnym był Górny Śląsk przedstawiany we współczesnych opisach topograficzno-historycznych i na mapach. W i najdokładniejszym opisie Śląska tej epoki: New vermehrte schlesische Chronika und Landes Beschreibung, wydanym w Lipsku w 1625 roku, jego autor Jakub Schickfus do Górnego Śląska zaliczył obszary księstw: karniowskiego, opawskiego, cieszyńskiego, raciborsko i Wolne Stanowe Państwo Pszczyńskie (wyłonione w 1517 roku z księstwa raciborskiego). W takim samym kształcie terytorialnym Górny Śląsk został wykreślony na jednej z czterech map przeglądowych, zatytułowanej "Silesia Superior", które weszły w skład pierwszego atlasu Śląska wydanego w Norymberdze w 1752 r. Same zaś księstwa wchodzące w skład Górnego Śląska określane były jako "księstwa górnośląskie", tak jak to uczynił autor pierwszej mapy księstwa cieszyńskiego opracowanej w 1724 roku Jonas Nigrinus, nadając jej tytuł "Ducatus in Silesiae Superiore Teschinensis...". WOJNY ŚLĄSKIE I PODZIAŁ ŚLĄSKA Ta dosyć stabilna sytuacja nazewnicza i pojęciowa została zachwiana na skutek podziału Śląska, a właściwie przede wszystkim jego górnośląskiej części, w wyniku trzech wojen śląskich, które stoczyły Prusy i Austria w latach 1740-1763. Przy pokonanej monarchii habsburskiej pozostała tylko część Górnego Śląska (księstwo cieszyńskie, południowe obszary księstw opawskiego i karniowskiego oraz mały fragment księstwa raciborskiego) oraz niewielki fragment dolnośląski, południowa część biskupiego księstwa nysko-otmuchowskiego. Reszta dostała się pod panowanie króla Prus Fryderyka II. Efektem tego było pojawienie się nowych pojęć: Śląsk Austriacki i Śląsk Pruski. ÖSTEREICHISCH SCHLESIEN - ŚLĄSK AUSTRIACKI Ten pierwszy zrobił większą karierę, także urzędowo-administracyjną, ponieważ tereny śląskie, które pozostały w monarchii habsburskiej połączone zostały w jeden twór administracyjny, w latach 1742-1782 pod nazwą Księstwo Śląskie, w latach 1782-1849 włączony do Gubernium Morawskiego, ponownie w latach 1849-1860 oddzielnie jako Gubernium Śląskie i ponownie w latach 1860-1861 włączony do Gubernium Morawskiego. W latach 1861-1918 był to autonomiczny kraj koronny pod nazwą Śląsk Austriacki (Östereichisch Schlesien) ze stolicą w Opawie. Stopniowo Austriacy zaprzestali używać nazwy Górny Śląsk. Co było tego przyczyną? Wydaje się, że zarówno względy praktyczne - jakiż sens było utrzymywać podział na Górny i Dolny Śląsk, kiedy obszary dolnośląskie na Śląsku Austriackim liczyły zaledwie kilkadziesiąt kilometrów kwadratowych - jak i rewizjonizm Habsburgów w stosunku do utraconego Śląska. Trzeba pamiętać, że stratę Śląska uważali oni, a szczególnie Maria Teresa, za swoją największą porażkę. Wyrugowanie określenia Górny Śląsk z czasem utrwaliło się też w nazewnictwie części składowych Śląska Austriackiego: Śląska Cieszyńskiego (Księstwo Cieszyńskie) i Śląska Opawskiego (Księstwo Opawskie i Karniowskie). ŚLĄSK PRUSKI Obszary Górnego Śląska zdobyte przez Prusy (księstwo opolskie i północne części księstw opawskiego i karniowskiego) zostały początkowo włączone do wspólnej z częścią Dolnego Śląska jednostki administracyjnej (kamery dominialno-wojennej) ze stolicą we Wrocławiu, z dwóch, które tworzyły pruską Prowincję Śląską. Stało się to trochę "przypadkiem", bowiem decyzję o konstrukcji administracyjnej nowo zdobytego terytorium Fryderyk II Wielki podjął w październiku 1741 roku, jeszcze przed opanowaniem Górnego Śląska. Zresztą ten region król pruski zamierzał wymienić na bardziej atrakcyjne ziemie. Krótkim epizodem okazało się włączenie do pruskiego Śląska w wyniku III rozbioru Polski w 1795 roku dwóch powiatów małopolskich: siewierskiego (do 1790 roku księstwa biskupiego) i pilickiego. Obszar ten nazwano Nowym Śląskiem (Neu Schlesien). Na mocy traktatu w Tylży w 1807 roku oba powiaty zostały włączone do Księstwa Warszawskiego, a na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku do Królestwa Polskiego. |
|
|
Copyright © by Opole - stolica Gornego Slaska! | Powered by Quick.Cms | Kontakt | Reklama | Pogotowie Slusarskie